1. ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ
Αναφέροντας τον όρο δυσορθογραφία εννοούμε τη διαταραχή ολοκλήρωσης γραπτής λεκτικής μορφής και πιστότητας της γραπτής απόδοσης, λόγω έλλειψης ικανοτήτων για συσχέτιση συμβόλων, σύνδεση φωνημάτων με κατάλληλη σχηματική μορφή και απουσία δεξιοτήτων συνδυασμού οπτικής ακολουθίας με ακουστική.
Έτσι δεν έχουμε : α ) χρήση συστήματος ορθογραφημένης γραφής β ) αναγνώσιμες λέξεις γ) ικανοποιητική γραπτή έκφραση (μη κατανοητό περιεχόμενο).
Σύμφωνα με το Μπαμπινιώτη (1985) η ορθογραφία μιας λέξης σε γλώσσα με ιστορική ορθότητα, όπως η ελληνική συνδέονται άμεσα με την ετυμολογική προέλευση της λέξης , την ιστορική διαδρομή και με τους κανόνες παραγωγής των λέξεων.
Ορθογραφία επομένως είναι η καταγραφή της λέξης ώστε να δηλώνονται :
α ) η φωνολογική εικόνα β ) η ετυμολογική καταγωγή γ ) η λεξιλογική σειρά δ ) ο γραμματικός τύπος.
Προκειμένου να βελτιωθεί η παρατηρητικότητα και η ορθογραφημένη αντίληψη των μαθητών παραθέτουμε κάποιες στρατηγικές παρέμβασης για βελτίωση της ορθογραφίας, χρήσιμες για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.
ΣΤΟΧΟΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ:
- Δίνουμε έμφαση στις χρήσιμες λέξεις
- Διδάσκουμε μόνο ό,τι μπορεί να κατακτήσει ο μαθητής βάσει των ικανοτήτων του.
- Εξασκούμε το μαθητή στην οπτική αντίληψη (αποτύπωση) της λέξης:
- Ψάχνω την σωστά γραμμένη λέξη ανάμεσα σε λανθασμένες
- Ο μαθητής διορθώνει μόνος τα λάθη του (αυτοδιόρθωση)
- Συμπλήρωμα κενών με κατάλληλη γραφή
- Αύξηση του χρόνου παρατήρησης μιας λέξης
- Κανόνες γενίκευσης για ομάδες λέξεων υψηλής συχνότητας
- Αντιγραφή λέξεων – προτάσεων ή παραγράφων για βελτίωση οπτικής παρατήρησης, συγκέντρωσης και εφαρμογή της ορθογραφημένης γραφής.
- Αιτιολόγηση λαθών
- Φτιάχνουμε καταλόγους με συγγενικές λέξεις και οικογένειες λέξεων
- Απεικόνιση γράμματος που θέλουμε να συγκρατηθεί με σχηματική παράσταση (βλ. υλικό Μαυρομάτη)
- Τονισμός των λαθών με διαφορετικό χρώμα για καλύτερη εστίαση και βελτίωση οπτικής μνήμης.
- Ατομικό ευρετήριο λέξεων
- Πολυαισθητηριακή εκμάθηση ορθογραφίας(π.χ χρήση πλαστελίνης, Η/Υ με λογισμικό υλικό, σκίτσα κλπ)
2. ΔΥΣΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
Τα παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολίες στην αντίληψη των λέξεων και της ορθογραφημένης αποτύπωσή τους , έχουν αδυναμία συνήθως στην παρατήρηση των λέξεων με διεξοδικό τρόπο κάνοντας συγκρίσεις, κατηγοριοποιώντας, διαδικασίες που απαιτούν συγκέντρωση, λογική σκέψη για να αποφανθούν για το τελικό αποτέλεσμα (γραφή λέξης).
Είναι ένας βιαστικός τρόπος λειτουργίας ,που δεν παρατηρείται μόνο στο γραπτό λόγο αλλά και σε άλλες διαδικασίες που η παρατήρηση , η σύγκριση και η κριτική σκέψη είναι αναγκαίες.
Για το λόγο αυτό μέσα στα πλαίσια της παρέμβασης πρέπει να γίνονται και ασκήσεις εξάσκησης της οπτικής αντίληψης ακολουθιών ή αναλογιών σχημάτων και αριθμών .
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ
Ορισμένες δραστηριότητες για τη βελτίωση της οπτικής αντίληψης και την αύξηση της συγκέντρωσης είναι οι εξής:
Εξάσκηση οπτικής αντίληψης σχημάτων (π.χ raven test- τεστ νοημοσύνης βασισμένο σε μη λεκτικές κλίμακες)
Καλείται ο μαθητής να συμπληρώσει μωσαϊκά από τα οποία λείπει ένα σχήμα. Χρειάζεται να επιστρατεύσει τεχνικές για εκτίμηση μεγεθών, αναλογιών, προσανατολισμού κλπ.
Εύρεση παράλογων εικόνων
Εύρεση διαφορών ανάμεσα σε 2 εικόνες ή ζεύγη λέξεων και ψευδολέξεων
Απόσπασμα από την εργασία με θέμα :«Μαθησιακές Δυσκολίες στη σχολική τάξη» της Γεωργίας Τζίφα- Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής
Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στην Ειδική Αγωγή –Πανεπιστήμιο Αθηνών , 2010