Εργοθεραπεία

Η Παιδιατρική Εργοθεραπεία είναι μια ειδικότητα που δραστηριοποιείται στον τομέα της υγείας και πιο συγκεκριμένα στην πρόληψη, παρέμβαση και αποκατάσταση και εμπλέκει τη θεραπευτική χρήση του έργου και των δραστηριοτήτων παιχνιδιού με σκοπό τη βελτίωση και αξιοποίηση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του παιδιού και εφήβου και την καλύτερη  απόδοσή του στο σπίτι και στο σχολείο.

Διαταραχές:

Λεπτή κινητικότητα είναι η ικανότητα του παιδιού να χρησιμοποιεί με ακρίβεια τα χέρια και τα δάχτυλα. Η λεπτή κινητικότητα είναι ένα σημαντικό κριτήριο όταν ένα παιδί αρχίζει το σχολείο και θα το βοηθήσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που υπάρχουν εκεί, όπως η γραφή στο τετράδιο ή στον πίνακα. Το παιδί αδυνατεί να τελειώσει τις εργασίες του στον διαθέσιμο χρόνο, διοχετεύει όλη του την ενέργεια και προσοχή στη « μηχανική διάσταση της γραφής» με αποτέλεσμα να μην μπορεί να παρακολουθήσει τις πληροφορίες που του παρέχονται , καθώς δημιουργείται  και πρόβλημα στη συγκέντρωση που αφορά τη συνολική μάθηση και τη συγκέντρωση που αφορά  την ικανότητα συντονισμού των κινήσεων για ικανοποιητική γραφή.  Επακόλουθο αυτών των δυσκολιών είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση του παιδιού, η έλλειψη κινήτρου για μάθηση και δευτερογενώς η εμφάνιση συναισθηματικών προβλημάτων.

• λαβή και έλεγχος μολυβιού
• αντιγραφή σχημάτων
• χρήση ψαλιδιού
• οπτικοκινητικός συντονισμός – οπτική αντίληψη

 

Αδρή κίνηση είναι ικανότητα του παιδιού να εκτελεί δραστηριότητες που απαιτούν την ενεργοποίηση μεγάλων μυών ή μυϊκών ομάδων , όπως στην βάδιση, στο τρέξιμο, κ.α. Η φυσιολογική αδρή

κινητικότητα αποτελεί τη βάση για την οργάνωση και την εκτέλεση των πιο

εκλεπτυσµένων κινήσεων  (λεπτή κινητικότητα) που είναι απαραίτητες για τις

δραστηριότητες της καθημερινής ζωής του ανθρώπου,  όπως το ντύσιµο,  η

σίτιση,  το γράψιµο κλπ. Τα παιδιά  µε διαταραχές της αδρής κινητικής λειτουργίας  επηρεάζουν την καθηµερινή τους ζωή στο σπίτι και στο σχολείο.

• ικανότητα να πετάει – πιάνει μπάλα
• ισορροπία
• πηδηματάκια

Γνωστικές δεξιότητες είναι οι δεξιότητες αυτές οι οποίες είναι υπεύθυνες για την επεξεργασία και αφομοίωση κάθε είδους πληροφορίες που λαμβάνουμε. Αναφέρονται στις δεξιότητες σκέψης, στις διανοητικές δεξιότητες που τους επιτρέπουν να παρατηρήσουν, να αποκτήσουν, να κατανοήσουν και να απαντήσουν στις πληροφορίες. Αυτές περιλαμβάνουν τις ικανότητες να δίνουν προσοχή, να θυμούνται, να επεξεργάζονται τις πληροφορίες, να λύνουν προβλήματα, να οργανώνουν και να αναδιοργανώνουν τις πληροφορίες, να επικοινωνούν και να πράττουν βάσει των πληροφοριών.

• συγκέντρωση προσοχής
• μνήμη
• ολοκλήρωση μιας δραστηριότητας
• κατηγοριοποίηση
• συσχέτιση

 

Δραστηριότητες καθημερινής ζωής είναι όλα αυτά που κάνουμε κάθε μέρα για να ζήσουμε. Ένα  παιδί εμπλέκεται σε δραστηριότητες καθημερινής ζωής για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του για επιβίωση. Το παιδί καλείται να εκτελέσει δραστηριότητες, τις οποίες απαιτεί ο ρόλος που αναλαμβάνει και σχετίζονται με το αναπτυξιακό του επίπεδο και το στάδιο της ζωής του.

• ένδυση – απόδυση
• διαχείριση χρημάτων
• σίτιση
• εκπαίδευση στην τουαλέτα

 

Κοινωνικές δεξιότητες είναι η ικανότητα του παιδιού να αναπτύξει τις δεξιότητες οι οποίες απαιτούνται για την συμμετοχή του στην κοινωνία. Οι κοινωνικές δεξιότητες αναφέρονται στην συμπεριφορά την οποία παρουσιάζει το παιδί κατά την αλληλεπίδρασή του με το περιβάλλον και αποτελούν τα θεμέλια της κοινωνικής συμπεριφοράς. Για να είναι κοινωνικά αποδεκτό ένα παιδί, πρέπει να έχει τις δεξιότητες και την ικανότητα να κατανοεί τις περιστάσεις και τις κοινωνικές απαιτήσεις, να μυείται σε κοινωνικές συμπεριφορές και να επιδεικνύει όλα τα χαρακτηριστικά με την αυτοπροβολή, τα οποία επιδρούν και επηρεάζουν θετικά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται από τους άλλους.

• αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμός
• συνεργασία
• οριοθέτηση
• ανάληψη ρόλων κ.α.

 

Τα σημάδια που θα σας οδηγήσουν στον εργοθεραπευτή

Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο Εργοθεραπευτών, πρέπει να αναζητήσετε εργοθεραπευτική αξιολόγηση αν το παιδί σας παρουσιάζει τρεις ή περισσότερες από τις παρακάτω δυσκολίες:

• Δεν παίζει με τα παιχνίδια της ηλικίας του. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να σημαίνει ότι το παιδί δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτά (επειδή π.χ. αντιμετωπίζει κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα) ή ότι δεν τα καταφέρνει (επειδή π.χ. είναι λίγο πιο πίσω αναπτυξιακά σε σχέση με την ηλικία του).
• Δυσκολεύεται να αυτοεξυπηρετηθεί. Δεν έχει δηλαδή, ανάλογα με την ηλικία του, τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να φάει μόνο του, να βάλει τα ρούχα ή τα παπούτσια του, να πάει στην τουαλέτα κλπ.
• Μοιάζει αδύναμο, έχει δηλαδή ελαττωμένο μυϊκό τόνο. Πρόκειται για ένα παιδί που φαίνεται να μην έχει αντοχή, που είναι χαλαρό-πλαδαρό.
• Πέφτει εύκολα κάτω.
• «Τρακάρει» πάνω σε άλλους ή σε έπιπλα.
• Χτυπάει εύκολα, επειδή δυσκολεύεται να εκτιμήσει τη θέση του σώματός του στο χώρο.
• Σπάει συχνά τα παιχνίδια του.
• Δεν του αρέσει να πηδάει, να κάνει κούνια.
• Δυσκολεύεται να ζωγραφίσει μέσα σε πλαίσιο, να κάνει παζλ ή να κόψει με το ψαλίδι στο νηπιαγωγείο.

Παρουσιάζει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του.

• Η ομιλία του είναι δυσνόητη και χωρίς σωστή άρθρωση.
• Είναι υπερκινητικό και δεν μπορεί να ησυχάσει.
• Δεν του αρέσουν οι αγκαλιές, το μπάνιο, το κόψιμο των νυχιών ή το κούρεμα των μαλλιών, ίσως επειδή δεν του αρέσει να το αγγίζουν.
• Είναι πολύ ευαίσθητο σε οσμές, γεύσεις, θορύβους ή αγγίγματα.
• Αποφεύγει την παιδική χαρά.
• Έχει δυσκολίες στον ύπνο.
• Λερώνεται υπερβολικά, επειδή π.χ. δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει το πιρούνι για να φάει, ή δεν τρώει κάποιες βασικές τροφές.
• Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή συγκεντρώνεται υπερβολικά σε μία δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να μεταβεί σε άλλη.
• Χρειάζεται περισσότερη εξάσκηση από άλλα παιδιά για να μάθει καινούργια πράγματα.
• Αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς, δεν αφήνει διαστήματα μεταξύ των γραμμάτων και των λέξεων που γράφει, συνήθως στην Α΄ δημοτικού.
• O γραφικός του χαρακτήρας είναι πολύ κακός.
• Κουράζεται εύκολα με τις σχολικές του εργασίες.
• Δυσκολεύεται να ακολουθήσει προφορικές οδηγίες.
• Έχει μειωμένη αυτοπεποίθηση.
• Δεν έχει φίλους της ίδιας ηλικίας και προτιμά να παίζει με μικρότερα ή με μεγαλύτερα παιδιά.

Αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι η ικανότητα του εγκεφάλου να οργανώνει και να συντονίζει δύο ή περισσότερες πληροφορίες που λαμβάνει από τις αισθήσεις, να τις επεξεργάζεται και να δίνει την δυνατότητα μίας λογικής και χρήσιμης κινητικής απάντησης. Η φτωχή κινητική εικόνα που βλέπουμε σε πολλά παιδιά και που τα ονομάζουμε γενικά «αδέξια», οφείλονται με βάση την θεωρία της αισθητηριακής ολοκλήρωσης, στη φτωχή ικανότητα αισθητηριακής τους ρύθμισης, μία δυσκολία που τους έχει δημιουργήσει ή θα τους δημιουργήσει δυσκολίες στην ακαδημαϊκή απόδοση (η διαταραχή στην αισθητηριακή ρύθμιση, ισοδυναμεί με δυσκολία στην μάθηση της κίνησης, άρα δυσκολία στην μάθηση και για το λόγο αυτό το μεγαλύτερο ποσοστό των αδέξιων παιδιών, είναι και παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και μειωμένη σχολική απόδοση).

Οι δραστηριότητες αποσκοπούν στη ρύθμιση και οργανωμένη κατεύθυνση όλων των αισθητηριακών συστημάτων με στόχο την κορύφωση των λειτουργιών: την ΠΡΑΞΗ.

Η αισθητηριακή ολοκλήρωση μελετά την ρύθμιση και των συντονισμό των αισθητηριακών συστημάτων που είναι τα εξής:

– Απτικό, οπτικό, οσφρητικό, γευστικό, ακουστικό σύστημα

– Αιθουσαίο σύστημα (υπεύθυνο για την θέση του σώματος στον χώρο σε σχέση με την θέση της κεφαλής και επίσης για το μυϊκό τόνο)

– Κιναίσθηση (για την εσωτερική ενημερότητα της θέσης και κίνησης των μερών του σώματος)

– και ο συνδυασμός όλων των παραπάνω (που είναι και η οργανωμένη νευρομυϊκή υπόσταση του ανθρώπου)

 

Ένα παιδί ηλικίας 3 ετών θα πρέπει κατά τομέα να αποδίδει τα εξής:

ΚΙΝΗΣΗ: Πετά μπάλα με 2 χέρια, ισορροπεί στιγμιαία στο 1 πόδι, αναπηδά επιτόπου, περπατά προς τα πίσω, κλωτσά μπάλα, πιάνει μπάλα που του πετούν με τα 2 χέρια, αλλάζει πόδι στις σκάλες.

ΛΕΠΤΗ ΚΙΝΗΣΗ: Χτίζει πύργο με 6 κύβους, αντιγράφει κάθετη γραμμή με μαρκαδόρο, κάνει ψαλιδιές τυχαίες, αντιγράφει κύκλο χωρίς να τον κλείνει καλά, βάζει χάντρες σε κορδόνι.

ΑΥΤΟΥΠΗΡΕΤΗΣΗ: Ρουφάει με καλαμάκι, βγάζει την μπλούζα του, τρώει μόνο του με κουταλάκι αλλά λερώνεται, αυτοεξυπηρετείται στη τουαλέτα.

ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ: Δείχνει ονομαζόμενο μέρος σώματος, μιμείται οικιακές δουλειές, λέει το όνομά του, ταυτίζει χωρίς να ονοματίζει 3 χρώματα, φτιάχνει παζλ 4 σχημάτων.

ΟΜΙΛΙΑ: Κάνει πρόταση με 4 λέξεις, χρησιμοποιεί το «εγώ», ρήματα, χρησιμοποιεί άρθρα, το «θα» και πληθυντικό αριθμό.

 

Ένα παιδί ηλικίας 4 ετών θα πρέπει κατά τομέα να αποδίδει τα εξής:

ΚΙΝΗΣΗ: Ρυθμικό περπάτημα, ισορροπεί σε 1 πόδι για 3 δευτερόλεπτα, αναπήδηση στο 1 πόδι, κάνει μόνο του τούμπα μπροστά, κλωτσά μεγάλη μπάλα που κυλά.

ΛΕΠΤΗ ΚΙΝΗΣΗ: Ζωγραφίζει σταυρό μέσα σε τετράγωνο, αντιγράφει σωστά κύκλο, κρατά με τα 3 δάκτυλα το μολύβι, κάνει το περίγραμμα τετραγώνου, κόψιμο του χαρτιού σε ευθεία με το ψαλίδι.

ΑΥΤΟΥΠΗΡΕΤΗΣΗ: βάζει τα παπούτσια του και όλα τα ρούχα με μικρή επίβλεψη.

ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ: Χορεύει σε μουσική, χαιρετά γνωστούς, δείχνει μεγάλο – μικρό, δείχνει 10 μέρη σώματος, λέει όνομα και επίθετο, αναγνωρίζει βαρύ – ελαφρύ, μακρύ – κοντό, κατηγοριοποιεί απλά αντικείμενα, συνθέτει παζλ των 5 κομματιών, ονομάζει τρίγωνο – τετράγωνο – κύκλο, μετρά 10 αντικείμενα 1 – 1 μιμούμενο, συμμετέχει σε ομαδικό παιχνίδι.

ΟΜΙΛΙΑ: Απαντάει σωστά σε ερωτήσεις με το «ποιόν», «τι», «πως», χρησιμοποιεί σωστούς τύπους ρημάτων, περιγράφει πρόσφατες εμπειρίες του, διηγείται 2 γεγονότα με τη σειρά που συνέβηκαν.

 

Ένα παιδί ηλικίας 5 ετών θα πρέπει κατά τομέα να αποδίδει τα εξής:

ΚΙΝΗΣΗ: Χοροπηδά μετατοπιζόμενο, ισορροπεί στο 1 πόδι για 6 δευτερόλεπτα, πηδάει προς τα πίσω, κατεβαίνει σκάλες με εναλλαγή ποδιών.

ΛΕΠΤΗ ΚΙΝΗΣΗ: Κόβει με ψαλίδι σε γωνία, βιδώνει – ξεβιδώνει βίδα με το χέρι, κρατά μολύβι με δυναμική τριποδική λαβή, κόβει με ψαλίδι κύκλο και εικόνες, αντιγράφει τρίγωνο, ζωγραφίζει τετράγωνο, έχει πλευρική κυριαρχία (προτίμηση χεριού).

ΑΥΤΟΥΠΗΡΕΤΗΣΗ: Ξεκουμπώνει και κουμπώνει κουμπί, κάνει 1 κόμπο σε κορδόνι.

ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ: Ζωγραφίζει ανθρωπάκι με 3 μέρη, μοιράζεται τα παιχνίδια του με άλλα παιδιά, θυμάται 5 εικόνες που του δείξαμε, λέι μικρά ποιηματάκια, γνωρίζει αρκετά χρώματα, παίζει ομαδικό παιχνίδι, έχει γενικά αποδεκτή κοινωνική συμπεριφορά.

ΟΜΙΛΙΑ: Χρησιμοποιεί σύνθετες προτάσεις, χρησιμοποιεί την κατάλληλη λέξη σε φράσεις με αντίθετες έννοιες (π.χ. το τραπέζι είναι μεγάλο, το μολύβι είναι μικρό), προφέρει καθαρά όλα τα γράμματα.

 

Ένα παιδί ηλικίας 6 ετών (σχολική ένταξη) θα πρέπει κατά τομέα να αποδίδει τα εξής:

 

ΚΙΝΗΣΗ: Περπατά σε δοκό ισορροπίας, ισορροπεί στο 1 πόδι για 10 δευτερόλεπτα, κλωτσάει μπάλα ενώ τρέχει, ισορροπεί στο 1 πόδι με μάτια κλειστά για 5 δευτερόλεπτα, κάνει ποδήλατο χωρίς βοηθητικές.

ΛΕΠΤΗ ΚΙΝΗΣΗ: Κάνει αντίθεση σε όλα τα δάκτυλα, διπλώνει χαρτί στα 4, αντιγράφει όλα τα γράμματα του αλφαβήτου.

ΑΥΤΟΥΠΗΡΕΤΗΣΗ: Ντύνεται χωρίς επίβλεψη, κόβει με μαχαίρι φαγητό.

ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ: Εκτελεί 3 απλές διαδοχικές εντολές, ονομάζει αριστερό – δεξί, γράφει το μικρό του όνομα με κεφαλαία, ονομάζει τις ημέρες τις εβδομάδας σε σειρά, αντιγράφει ρόμβο, βρίσκει το διαφορετικό σε 5 εικόνες, ζωγραφίζει άνθρωπο με 6 μέρη του.

ΟΜΙΛΙΑ: Γνωρίζει την διεύθυνση και τον αριθμό τηλεφώνου του, λέει απλά αινίγματα, απαντά σε ερωτήσεις που αρχίζουν με το «γιατί» δίνοντας λογική εξήγηση, διηγείται σωστά ιστορία, χρησιμοποιεί σωστά το χτες – αύριο.